فعال کننده AAD ، ناجی چتربازان

آشنایی با یک ابزار امنیتی به نام عامل فعال کننده AAD

همزمان با توسعه ورزش چتر بازی سقوط آزاد (اسکای دایوینگ) و علمی تر شدن این رشته پیشرفت های قابل توجهی نیز در خصوص ایمنی این ورزش صورت گرفته است. اختراع “سایپرس” که یک وسیله فعال کننده خودکار است یکی از مهم ترین نوآوری ها در حوزه امنیت چتر بازی به شمار می رود.

AAD که نام اختصاری عبارت Automatic Activation Device می باشد و در ایران معمولا با نام یکی از شرکت های سازنده به نام “سایپرس” نام برده می شود، دستگاه کامپیوتری کوچکی است که معمولا روی کانتینر چتر نجات نصب می شود و در هر لحظه در حال کنترل فشار هوا و ارتفاع می باشد و در صورتی که تشخیص دهد که چتر باز از ارتفاع معینی پایین تر آمده (حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ متر بالای سطح زمین) و همچنان با سرعت زیاد در حال سقوط است و بنا به هر دلیلی اعم از از دست دادن کنترل و تمرکز خود، بیهوشی، سرگرمی و فراموشی در کنترل ارتفاع و.. هنوز اقدام به باز کردن چتر خود نشده، به صورت اتوماتیک با قطع کردن حلقه پارچه‌ای چتر کمکی اقدام به باز کردن آن می کند و در حقیقت به جای خود چترباز در آخرین لحظات چترکمکی او را باز می کند.

AAD بر اساس سنجش فشار هوا کار می کند، در نتیجه اگر شما رو به سطح زمین (face earth) در حال سقوط هستید، AAD فشار هوای پشت شما را لحاظ می کند که نسبت به جلو شما کمتر است و در حقیقت متوجه شدت حرکت شما نمی شود و اگر تغییر حالت ناگهانی انجام دهید، مثلاً پشت خودتان را به زمین کنید یا به صورت عمودی بایستید، ناگهان فشار هوا با دستگاه AAD برخورد می‌کند و دستگاه احساس می‌کند شما بیش از حد به زمین نزدیک شده‌ اید و احتمالا فعال می شود و ناگهان متوجه می‌شوید که چتر اصلی و کمکی همزمان با هم باز شده اند!
برای جلوگیری از این مسئله شرکت های تولید کننده AAD سفارش می کند که چتربازانِ سقوط آزاد حداقل ۳۰۰ متر بالاتر از ارتفاع تنظیم شده در پیش فرض AAD چتر خودشان را باز کنند.

عوامل اخلال در تشخیص AAD

هرچند میزان امنیت و دقت دستگاه های AAD بسیار بالاست اما در هر حال موارد نادری که معمولا ناشی از عملکرد فردی چتربازان است باعث میشود به طور ناخواسته دستگاه عمل کند و چتر ذخیره باز شود. عواملی که ممکن است باعث اخلال و باز شدن ناگهانی AAD شوند عبارتند از:

• تغییرات سریع و غیرمنتظره فشار ناشی از حرکت جلو به عقب و یا پرواز در اطراف دیگر چتربازان سقوط آزاد
• بازگشت به زمین در هواپیما (به جای پریدن)
• تغییرات قابل توجه فشار ناشی از آب و هوای منطقه ( مثالا وجود یک سیستم کم فشار قوی در منطقه)

باید به یاد داشته باشید که این دستگاه برای استفاده همیشگی نیست و برای جلوگیری از ایجاد مشکلات در شرایط اضطراری طراحی شده است. با این حال هنگام فعال شدن به موقع AAD و باز شدن چتر کمکی، شما فقط چند ثانیه برای کنترل و فرود ایمن و سالم وقت دارید. بنابراین در این مدت ، شما نه فرصت و نه حق مانور دلخواه و مورد نظر خود را ندارید و فقط باید به بهترین شکل و سالم اقدام به فرود و نشستن بر روی زمین نمایید.

فعال کننده های به روز و ایمن

قبل از اختراع “سایپرس” تعدادی فعال کننده اتوماتیک در بازار وجود داشت اما هیچ کدام قابل اطمینان نبودند. امروزه تقریبا همه‌ی چتربازان از فعال کننده های خودکار استفاده می کنند که در درجه اول از “سایپرس” و در غیر این صورت از رقیب آن یعنی “ویجیل” و یا ” مارس” بهره می گیرند و با توجه به طول عمر طولانی آنها تا سالیان زیادی با خیال آسوده از آن استفاده می کنند.

با این وجود و با توجه به اینکه در بیشتر کشور ها استفاده از AAD برای اسکای دایوینگ الزامی است، متاسفانه هنوز در موارد محدودی شاهد این هستیم که برخی از چتربازان به بهانه کاهش هزینه های خود از این وسیله حیاتی استفاده نمیکنند و در مواردی جان خود را از دست می دهند. در حقیقت صرفه جویی ناچیزی که آنها فکر می کنند از آن سود خواهند برد، دقیقا به قیمت جانشان تمام می شود.

انواع AAD

AAD ها بر اساس نوع کاربرد معمولا به دسته های Expert (تخصصی)، Speed (سرعتی)، Student (آموزشی)، Tandem(دونفره) و Wing suit (لباس بالدار) تقسیم بندی می شوند و هر کدام از این مدل ها تنظیمات سرعت و ارتفاع متفاوت جهت فعال شدن دارند و در بعضی از مدل ها قابلیت تنظیم به همه حالات دیگر وجود دارد. در نتیجه چتربازان می بایست نسبت به انتخاب مناسب و نوع عملکرد AAD خود اطلاعات و شناخت کامل و کافی داشته باشند.

البته تعداد سازندگان این دستگاه بسیار زیاد است که ما فقط به معروف ترین آنها که در ایران نیز پر طرفدار هستند اشاره نمودیم.